دره کال جنی مکانی که نباید تنها به آن سفر کنید

در میان بیابان های داغ کویر مرکزی ایران و در شمال شهر طبس، دره ای پر آب به نام کال جنی قرار گرفته است. کال جنی یا دره جنیان، دره ای زیبا و شگفت انگیز در استان خراسان جنوبی است که به عنوان یکی از جاذبه های طبیعی مهم ایران شناخته می شود.

در گذشته، این منطقه در نزد بومیان، محل زندگی جن و ارواح محسوب می شده اما اکنون، به یک مقصد گردشگری تبدیل شده است. کال جنی، به دلیل عبور آب و سیلاب های متعددی که در آن رخ داده، ایجاد شده است.

این دره زیبا و سرسبز به واسطه چشمه آبی روان به وجود آمده و در آن می توان شاهد رویش درختان نخل در هم تنیده و نیزارها بود. دره کال جنی، با همین نام از سال 1396 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این منطقه، سالانه مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است. چنانچه شما نیز قصد دارید که به صورت گروهی به این دره زیبا سفر کنید، می توانید از خدمات اجاره ون مجموعه کافه رنت استفاده کنید.

در ادامه نیز همراه ما باشید تا با دره کال جنی، مکانی که نباید تنها به آن سفر کنید، بیشتر آشنا شویم.

آشنایی با ساختار دره کال جنی

این دره زیبا برخلاف بیابان های اطراف خود که در آن جای گرفته، بسیار پر آب است.

دره کال جنی، به صورت حرف V انگلیسی است و در آن آبشارهای کوچکی وجود دارد که در زبان محلی، شُلَن نام گرفته اند. در این دره معروف، یک کال اصلی و چند کال فرعی قرار دارد.

در کال اصلی، آب سرچشمه گرفته از رودخانه ازمیغان جاری است که در مسیر خود سرسبزی را برای این دره به ارمغان آورده است.

پس از آن، با طی کردن مسیر، این آب به کانالی وارد می شود که به قنات می رسد. دره جنیان، با دیوارهای بلند و نقش ونگارهای موجود بر روی آن ها، 8 کیلومتر طول دارد و نظر هر بیننده ای را جلب می کند.

ابتدای رودخانه کال جنی به طول 3 کیلومتر، پوشیده از سنگ های آهکی است. جاذبه هایی که به دلیل فرسایش ایجاد شده اند را در دو کیلومتر میانی آن می توان دید. در بستر رسوبات آبرفتی به طول سه کیلومتر، یک خشکه رود وجود دارد.

در شکل گیری این دره، عوامل مختلفی تاثیرگذار بوده است که از جمله آن ها می توان به بستر قابل فرسایش، باران های فصلی و شیب زیاد طولی رودخانه اشاره کرد.

این عوامل به همراه حرکت یک بخش به سمت بالا (فراخاست) که به صورت دائمی و در طول سال ها رخ داده است، این دره زیبا را ایجاد کرده اند.

در این میان، رودخانه ازمیغان عامل اصلی ایجاد این دره بوده که با ورود به به زمین های آبرفتی، بستر خود را گود کرده است.

در طول مسیر این رودخانه، مقاومت سنگ ها باعث ایجاد پیچ وخم هایی شده است؛ در نهایت، با گذر زمان و با عبور از عمق یک تنگه به دشت طبس می رسد.

این تنگه، به کال جنی شهرت دارد که بر دیواره های آن نشانه هایی از فرسایش به دلیل عبور آب دیده می شود.

در این دره زیبا، مجموعه از پدیده های طبیعی همراه با هم یک اثر شگفت انگیز را خلق کرده اند. تونل ها، حفره ها و دخمه های ریز و درشتی که از آن ها چندین آبشار جاری شده، به این زیبایی ها افزوده است.

در این دره، حوضچه هایی از آب ایجاد شده که تا 1.5 متر نیز عمق دارند و برای شنا و آب تنی در فصول گرم مناسب هستند.

بعضی از این حفره ها، گواه بر وجود تمدن در این دره هستند، طبق نظر کارشناسان این بخش ها متعلق به دوره ساسانیان بوده و محلی برای برگزاری مراسمات مذهبی آیین زرتشت بوده است. به احتمال زیاد این حفره ها دست کند بوده اند و از طریق تونل هایی به یکدیگر راه دارند.

رودخانه ازمیغان از کوه های شتری که در بخش شمالی طبس قرار دارد، سرچشمه می گیرد.

این رودخانه، در دره ازمیغان و با دیگر آبراهه های سرازیرشده از کوه، یکی شده و در نهایت به سمت دشت طبس می رود. اکنون سدی در قسمت بالای روستای ازمیغان وجود دارد که از آن برای مصارف کشاورزی استفاده می شود.

فلسفه نام گذاری دره کال جنی

دره کال جنی از دو بخش «کال» به معنای دره یا مسیری که به واسطه سیلاب ها و جریان آب ایجاد شده و بخش «جنی» تشکیل شده است.

این دره به دلیل ساختار خاصی که دارد در هنگام وزش باد، صداهای عجیبی تولید می کند و به همین دلیل بومیان بخش دوم ینی «جنی» را به آن اضافه کرده اند.

البته برخی نیز معتقدند علت نام گذاری این مکان به دره جنیان، طبیعت زیبا و خاص آن است که نتیجه کار جنیان بوده است. ما امروزه می دانیم شکل گیری این دره به دلایل مختلف جغرافیایی است.

در این میان عده ای نیز بر این باورند که حفره ها و تونل ها منازل اجنه هستند.

از دیگر دلایل نام گذاری کال جنی، حضور عده ای از پیروان میترائیسم برای عبادت در این دره بوده است. آن ها از طریق شایعه حضور اجنه، از آزار و اذیت دیگران در امان می ماندند.

تفریحات دره کال جنی

این مکان، برای تفریح در فصل بهار و تابستان مناسب و بسیار فرح بخش است؛ اما به دلیل اینکه کال جنی یک جاذبه طبیعی به شمار می رود، امکانات خاصی در آن ارائه نمی شود.

در این میان، دره پیمایی یکی از راه هایی است که از طریق آن می توانید تمام شگفتی های این دره را ببینید.

پیمودن دره ای عمیق و تماشای آثار به جامانده از فرسایش ها و سیلاب ها در کنار تمام زیبایی های آن، لذتی وصف ناپذیر برای شما به ارمغان خواهد آورد.

نیزارها و نخلستانی که به صورت طبیعی و خودرو، ایجاد شده و منظره ای سرسبز را به فراهم کرده باعث می شود تا تصویری دیگر از کویر داشته باشید.

اقامت در دره کال جنی

همان طور که اشاره کردیم، این جاذبه طبیعی در فاصله 25 دقیقه ای از طبس قرار دارد. همچنین شما می توانید در این منطقه کمپ کرده و تجربه ای لذت بخش برای خود رقم بزنید.

در صورتی که تمایل به اقامت در هتل یا اقامتگاه های بومگردی را دارید، می توانید از هتل های شهر طبس و اقامتگاه های موجود در روستاهای اطراف استفاده کنید.

بهترین زمان بازدید از دره کال جنی

دره کال جنی با توجه به موقعیت جغرافیایی خود دارای آب وهوای گرم و خشک است و بیشترین دمای آن در تابستان به 49 درجه می رسد.

تفاوت دمای روز و شب در این منطقه نیز یک ویژگی مهم است. به نظر گردشگران، بهترین زمان بازدید از این پدیده طبیعی، فصل پاییز است. در این فصل، می توان به راحتی کویرگردی کرد و زیر گرمای ملایم خورشید به گشت وگذار پرداخت.

جاذبه های نزدیک به دره کال جنی

در نزدیکی این جاذبه طبیعی و دیدنی و در 48 کیلومتری از شهر طبس، روستای زیبای ازمیغان واقع شده است؛ این مکان در میان گردشگران به هشت استان خراسان جنوبی شهرت دارد.

روستای بکر و سرسبز گلشن نیز از دیگر ییلاقات طبس محسوب می شود که در سفر به این دره می توانید از آن دیدن کنید.

در این میان، بازدید از روستای تاریخی جوخواه با قلعه های قدیمی که قدمتی دیرینه دارند، خالی از لطف نخواهد بود.

یکی از زیباترین باغ های ایران که در شهر طبس قرار دارد، باغ گلشن نام دارد که سالانه گردشگران بسیاری را به سوی خود می کشاند.

این باغ در اواخر حکومت زندیه ساخته شده و در سال 1355، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در روستای خرو، درخت سرو کهنسال با ارتفاع 25 متر وجود دارد که عمر آن را نزدیک به 1000 سال تخمین زده اند.

همچنین در این روستا، قلعه اسماعیلیه که متعلق به دوران صفویه است، وجود دارد.

چشمه آبگرم مرتضی علی که در شرق طبس قرار دارد، از چند چشمه تشکیل شده است که از دامنه های کوه کش سیاه سرازیر می شود.

این چشمه، پدیده ای منحصربه فرد است و علاوه بر خاصیت درمانی، ویژگی هایی دارد که در بین گردشگران به شهرت رسیده است.

در انتهای مسیر این چشمه، بلندترین سد قوسی جهان قرار دارد. همچنین وجود چشمه های آبگرم و سرد که در یک دره به موازات هم قرار گرفته اند به زیبایی این منطقه افزوده است.

قبرهای بسیار قدیمی که متعلق به زرتشتیان است، در دیواره های این تنگه قرار دارند و از دیگر جاذبه های چشمه مرتضی علی به شمار می روند.

در انتهای مسیر این چشمه، شاهکاری تاریخی متعلق به دوره صفویه قرار دارد که به سد شاه عباسی شهرت دارد.

طاق یا سد شاه عباسی، لقب قدیمی ترین و نازک ترین سد قوسی جهان را به خود اختصاص داده است. این سد با 60 متر ارتفاع، به مدت 550 سال، بلندترین سد جهان نیز شناخته می شد.

با توجه به قرارگیری طبس در کویر، از دیگر جاذبه هایی که می توان در آن دید، دریاچه نمک یا کال نمک در 20 کیلومتری شمال غرب این شهر است.

مسیر دسترسی به دره کال جنی

این دره شگفت انگیز، در فاصله 25 دقیقه ای از طبس واقع شده است و برای دسترسی به آن، چند مسیر وجود دارد.

شما می توانید به وسیله ماشین شخصی، اتوبوس، قطار، هواپیما و تورهای داخلی طبس به این منطقه سفر کنید. در صورت سفر با خودرو شخصی، کوتاه ترین مسیر، سفر از تهران به سمنان و سپس طبس خواهد بود.

راه آسفالته طبس به عشق آباد، اولین مسیر برای دسترسی به این منطقه است. پس از طی کردن 20 کیلومتر، به یک آبراهه می رسید.

این آبراهه جایی است که رودخانه ازمیغان بر بستر دشت، رسوبات خود را به جا گذاشته است. پس از آن، با طی کردن 5 کیلومتر به سمت شمال و گذر از پیچ های عمیق، به دره کال جنی خواهید رسید.

مسیر دوم را می توانید از طریق روستای ازمیغان انتخاب کنید که نیاز است با پیمودن حدودا 9 کیلومتر به دره رودخانه این روستا برسید. پس از آن با طی کردن حدودا 3 کیلومتر دیگر به دره کال جنی برسید.

اگر مبدا شما شهر طبس است می توانید از طریق جاده طبس-بشرویه و عبور از جاده آسفالت، در دوراهی استخر شاعر، وارد جاده خاکی شوید.

پس از طی کردن مسیر به روستای زیبای فشاه خواهید رسید که در آن چشمه و نخلستان به چشم می خورد. روستای فشاه در ابتدای دره قرار دارد و به کوه متصل است که می توانید از همین طریق وارد دره شده و به راه خود ادامه دهید.

سخن پایانی

در این مقاله، با دره کال جنی، این جاذبه طبیعی شگفت انگیز آشنا شدیم. این مکان در منطقه ای کویری با آب وهوای گرم و خشک قرار دارد و هر ساله پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.

در نزدیکی دره کال جنی جاذبه های طبیعی و تاریخی متنوعی قرار دارد که می توانید از آن ها دیدن کنید.

بازدید از این پدیده منحصربه فرد و زیبا، به صورت گروهی، لذت آن را دوچندان خواهد کرد.

مجموعه کافه رنت، با بیش از 8 سال سابقه در زمینه ارائه خودروهای باکیفیت اجاره ای، در این مسیر همراه و همسفر شما خواهد بود.