کاروانسرای پاسنگان

شهر زیارتی قم، دارای جاذبه های توریستی و تاریخی زیادی است. اگر از جاده قم به سمت کاشان می روید، پیشنهاد می کنیم سری به کاروانسرای پاسنگان بزنید. شما می توانید شبی را در آن اقامت کنید و از تماشای آسمان پر ستاره لذت ببرید.

کاروانسرای پاسنگان با قدمت تاریخی خود می تواند خاطره ای به یاد ماندنی را در سفر به قم برای شما رقم بزند. اگر شما هم جذب زیبایی ها و قدمت تاریخی این کاروانسرای شده اید، می توانید با اجاره خودرو از مجموعه کافه رنت، به این مکان تاریخی سفر کنید.

کاروانسراها در طی تاریخی

می توان گفت از زمان هخامنشیان در جاده ها و راه ها، استراحتگاه هایی برای مسافران و کاروان ها وجود داشته است، خصوصا در دوره اشکانیان، که با رونق جاده ابریشم و تجارت، این منزلگاه ها بیش از پیش اهمیت یافتند.

دیرگچین (در جاده تهران- قم) و رباط انوشیروان (در جاده سمنان- قم) از قدیمی ترین و مهم ترین کاروانسرا های به جای مانده از دوران باستان و متعلق به دوره ساسانیان هستند. در دوران صفویه و شاه عباس، این منزلگاه ها به اوج رونق خود رسیدند و تعداد آن ها افزایش چشم گیری داشت.

تاریخچه کاروانسرای پاسنگان

کاروانسرای پاسنگان نیز در دوران صفویه و در سده 13 ه.ق توسط یک بازرگان قزوینی به نام حاجی محمد باقر ساخته شده است.

پاسنگان در دوران قاجار هم مورد استفاده قرار می گرفت. این کاروانسرا در گذشته عمدتا به عنوان منزلگاه مسافران و کاروانیان بوده است. همچنین مدتی نیز به عنوان پاسگاه ژاندرمری مورد استفاده قرار گرفت. در سال 1321، این کاروانسرا با شماره 357 در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده است.

پاسنگان در سفرنامه های جهانی

نام کاروانسرای پاسنگان در سفرنامه های زیادی آورده شده است. جهانگردان زیادی در سفرنامه های خود تصویر پاسنگان را کشیده اند و به توصیف آن پرداخته اند.

بر اساس این طرح ها در سفرنامه های مختلف، می توان به این نتیجه رسید که پاسنگان از گذشته تا کنون دچار تغییرات ظاهری زیادی نشده است.

یکی از این تصویر ها درسفر نامه پاسکال کوست موجود است. پاسکال، نقاش و معمار معروف فرانسوی، در زمان محمد شاه قاجار به ایران سفر کرد. او طرح دقیقی از کاروانسرای پاسنگان در کتاب خود رسم کرده است.

مادام ژان دیوالافوا نیز نمای از ورودی پاسنگان در سفرنامه خود رسم کرده است.

او همچنین به این موضوع اشاره کرد که این کاروانسرا تا سال 1888 میلادی دچار تغییری نشده است. ماکسیم سیرو، معمار فرانسوی ساخت این کاروانسرا به دوران پیش از صفویه نسبت می دهد.

این در حالی است که مولر در سفرنامه خود به سازنده پاسنگان در دوران صفویه، حاجی محمد باقر اشاره کرده است. او معتقد است پاسنگان در سال 1807 میلادی بنا شده است.

معماری کارونسرای پاسنگان

کاروانسرای پاسنگان با 2500 متر مربع، به شکل مربع 50 در 50 متر با چهار ایوان به سبک سایر کاروانسرا های نواحی مرکزی بنا شده است. اصولا کاروانسرا ها در مناطق کویری، به خاطر ایمنی بیشتر، توسط دیوارهای بلند احاطه شده اند، پاسنگان نیز از این قاعده مستثنا نیست.

در چهار گوشه این کاروانسرا، چهار برج مدور از جنس سنگ لاشه با نمای تزئینی به چشم می خورد. در طرفین ورودی نیز 10 طاق نمای تزئینی بنا شده است. این کاروانسرای آجری که بر روی پایه های سنگی که از سطح رودخانه جمع آوری شده اند، ساخته شده است.

معماری داخلی

به طور کلی پاسنگان دارای 6 اتاق، 16 ایوانچه، اتاق نگهبانان و محل نگهداری حیوانات است. بعد از عبور از ورودی کاروانسرا با طاق آجری، وارد حیاط می شوید که در اطراف آن حجره ها و نما های تزئینی قرار دارد.

دو حجره در دوطرف ایوان ورودی قرار دارند که احتمالا به عنوان اتاق نگهبانان و سرایدارن کاروانسرا مورد استفاده قرار می گرفتند. این دو حجره هم از ایوان و هم از حیاط ورودی دارند.

در فصول سرما، از حجره های داخل شترخانه برای اسکان مسافران استفاده می شده است. پاسنگان مشابه کاروانسرای سرجم، دارای دالان هایی با دو مدخل به جای اصطبل است.

دیگر نکته قابل توجه در معماری پاسنگان، قرار گیری تمامی حجره های داخلی و خارجی در ارتفاع 120 سانتی متری از سطح زمین است. در مجاورت کاروانسرا دو آب انبار نیز وجود دارد.

پاسنگان در حال حاضر

پاسنگان امروزه به ماهیت گذشته خود برگشته است. این کاروانسرا تاریخی پس از مرمت و بازسازی توسط بردران ابراهیمی پور، از سال 1389 به اقامتگاه بوم گردی تبدیل شده است.

پاسنگان به دلیل موقعیت مکانی خود که در خارج از شهر و به دور از آلودگی هوا و نور شهر قرار گرفته، محل مناسبی برای رصد ستارگان است. بنابراین پاسنگان با قرارگیری در مسیر کویر مرنجاب و داشتن امکانات رصد ستارگان، تبدیل به پایگاه رصد اجرام آسمانی شده است.

همچنین این مجموعه پایگاه پرنده نگری، محل برگزاری جشن ها و جشنواره های کشوری است.

امکانات

اقامت گاه بوم گردی پاسنگان تمام ویژگی های تاریخی خود را حفظ کرده است و ظاهری مشابه گذشته خود دارد. در حال حاضر این کاروانسرا دارای سه اتاق با ظرفیت هفت نفر، حجره هایی با ظرفیت 8 یا 9 نفر و یک سالن به اسم شترخانه با ظرفیت بیش از 20 نفر است.

همچنین در این مجموعه می توانید از غذای لذیذ سفره خانه سنتی لذت ببرید.

در ادامه مزایا و معایب این اقامتگاه را بررسی خواهیم کرد:

مزایا

• نزدیک بودن به قم و کویر مرنجاب
• جادۀ آسفالته
• پارکینگ
• اینترنت ADSL
• آنتن دهی موبایل و اینترنت
• اقامت رایگان برای کودکان کمتر از 5 سال و نیم بها برای کودکان بین 5 تا 11 سال
• دسترسی آسان برای افراد سالخورده و کم توان
• وجود وسایل رصد در کاروانسرا

معایب

• نداشتن تختخواب
• محاسبۀ هزینه بر اساس هر نفر و نه هر واحد
• نداشتن سرویس بهداشتی اختصاصی
• نداشتن دسترسی آسان برای افرادی با محدودیت های حرکتی

کاروانسرای پاسنگان کجاست؟

این کاروانسرای تاریخی در 20 کیلومتری جنوب شرق جاده قدیم قم به کاشان قرار گرفته است. پاسنگان حدودا در 28 کیلومتری حرم حضرت معصومه واقع شده است.

فاصله پاسنگان از مرکز شهرقم، فرودگاه بین المللی قم، ایستگاه راه آهن و پایانه مسافربری حدودا بین 20 تا 45 دقیقه است.

شما می توانید با اجاره خودرو مناسب و با کیفیت از موسسه های معتبر اجاره خودرو، در قم به راحتی گشت گذار کنید و علاوه بر زیارت، از جاذبه های تاریخی آن نیز دیدن کنید.

آدرس دقیق

قم، کیلومتر 20 جادۀ قدیم قم به کاشان، نزدیک به زنبورک از توابع جنت آباد قم

جاذبه های دیگر

از دیگر جاذبه های تاریخی شهر قم می توان به کاروانسرای دیرگچین در 80 کیلومتری قم، حوض سلطان، دلاک، منظریه و حسن آباد اشاره کرد. در صورت سفر بدون خودرو شخصی، پیشنهاد می کنیم با اجاره خودرو مناسب از جاذبه های مختلف قم بازدید کنید و تجربه متفاوتی از سفر به قم برای خودتان رقم بزنید.

در ادامه جاهای دیدنی دیگر در اطراف کاروانسرای پاسنگان را ذکر کرده ایم:

• امامزاده حلیمه خاتون (روستای لنگرود قم)
• قلعه خور آباد (خور آباد)
• محوطه شمشیرگاه (خور آباد)
• سد تاریخی کبار قم
• امامزاده سکینه خاتون (روستای جنت آباد)

سفری خوش با کافه رنت

در این مقاله به بررسی کاروانسرای تاریخی پاسنگان، موقعیت و کاربری آن در حال حاضر پرداختیم.

اگر به قم سفر کردید، پیشنهاد می کنیم بازدید از پاسنگان را در لیست خود قرار دهید. گذراندن شبی از سفرتان در این اقامتگاه باستانی می تواند بسیار جذاب و به یاد ماندنی باشد.

اگر نگران مسیر رفت و آمد هستید، کافه رنت با ارائه انواع خودرو های با کیفیت این مشکل را برای شما حل کرده است.

شما می توانید به صورت آنلاین خودرو مورد نظر خود را رزرو کنید و با صرفه هزینه کم به گشت و گذار خود بپردازید.